สิทธ์ในการเลี้ยงดูบุตร
ผมและภรรยาแต่งงานกันโดยมิได้จดทะเบียนสมรส แต่จัดงานแต่งงานกันแบบผู้ใหญ่รับรู้มีการสู่ขอหมั้นหมาย และจัดงานเลี้ยงใหญ่ หลังจากนั้นมีลูกด้วยกัน 1 คนเป็นผู้หญิง เวลาผ่านไปปีกว่า ผมและภรรยามีปัญหาหนี้สิน และการเงิน ภรรยาจึงขอเลิกไป ทางแม่และพี่สาวผมต้องการให้ผมและลูกไปอยู่ด้วยเพราะครอบครัวทางแม่ค่อนข้างมีฐานะ ทางภรรยาผมก็ยินยอมที่จะให้ผมนำลูกไปเลี้ยงได้ ผ่านไปประมาณครึ่งปี ขณะนี้ลูกเรียนอยู่เนอสเซอรี่ แต่แม่ของผมต้องการจะให้ลูกผมไปเรียนเตรียมอนุบาล แต่ภรรยาเก่าของผมเค้าไม่ยินยอมและขอนำลูกไปเลี้ยงเอง ทั้ง ๆ ที่ก่อนหน้านั้นภรรยาผมไม่เคยที่จะส่งเสียเลี้ยงดูอะไรเลย
แม้กระทั้งค่าอาหารที่โรงเรียนเนอสเซอรี่ สัปดาห์ละ 100 ยังไม่ยอมจ่าย ครอบครับแม่ผมเป็นคนจ่าย ไปรับ ส่งที่เนอสเซอรี่ตลอด ตอนนี้ภรรยาเก่าผมเอาลูกไปอยู่ด้วยโดยไม่ยอมที่จะคืนให้ผม และนำลูกของผมไปอยู่กับยายหรือกับตาที่ต่างจังหวัด โดยที่ตัวแม่เค้าไม่ได้อยู่ด้วยกัน แบบนี้ผมสามารถฟ้องร้อง สิทธิ์ในการเลี้ยงดูบุตรได้หรือไม่ครับ ช่วยตอบด้วยนะครับ ภรรยาเก่าพาลูกไป อาทิตย์กว่าแล้ว ทางโรงเรียนเตรียมอนุบาลเค้าก็รอเด็กอยู่ แต่ภรรยาเก่าไม่ทราบเป็นอะไรไม่ยอมให้ย้ายออกจากเนอสเซอรี่ ทั้ง ๆ ที่เด็กอายุเกือบจะ 3 ขวบแล้ว
คำแนะนำสำนักงานทนายความ ทนายคลายทุกข์
เมื่อท่านและภรรยาไม่ได้จดทะเบียนสมรสเป็นสามีภรรยากันตามกฎหมาย ภรรยาจึงเป็นผู้ใช้อำนาจปกครองบุตรผู้เยาว์แต่เพียงผู้เดียวมีสิทธิกำหนดที่อยู่ของบุตรได้ ตาม ป.พ.พ.มาตรา 1546, 1566 และ1567 (1) แต่อย่างไรก็ตาม หากภรรยาใช้อำนาจปกครองเกี่ยวกับตัวบุตรผู้เยาว์โดยมิชอบด้วยประการใด ท่านซึ่งเป็นบิดาสามารถร้องขอให้ศาลถอนอำนาจปกครองของภรรยาเสียทั้งหมดและตั้งให้ท่านเป็นผู้ใช้อำนาจปกครองบุตรแทนตาม มาตรา 1582 ก็ได้
ตัวบทกฎหมายอ้างอิง
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา 1546 เด็กเกิดจากหญิงที่มิได้มีการสมรสกับชาย ให้ถือว่าเป็นบุตรชอบด้วยกฎหมายของหญิงนั้น เว้นแต่จะมีกฎหมายบัญญัติไว้เป็นอย่างอื่น
มาตรา 1566 บุตรซึ่งยังไม่บรรลุนิติภาวะต้องอยู่ใต้อำนาจปกครองของบิดามารดา อำนาจปกครองอยู่กับบิดาหรือมารดาในกรณีดังต่อไปนี้
(1) มารดาหรือบิดาตาย
(2) ไม่แน่นอนว่ามารดาหรือบิดามีชีวิตอยู่หรือตาย
(3) มารดาหรือบิดาถูกศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถหรือเสมือนไร้ความสามารถ
(4) มารดาหรือบิดาต้องเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาลเพราะจิตฟั่นเฟือน
(5) ศาลสั่งให้อำนาจปกครองอยู่กับบิดาหรือมารดา
(6) บิดาและมารดาตกลงกันตามที่มีกฎหมายบัญญัติไว้ให้ตกลงกันได้
มาตรา 1567 ผู้ใช้อำนาจปกครองมีสิทธิ
(1) กำหนดที่อยู่ของบุตร
มาตรา 1582 ถ้าผู้ใช้อำนาจปกครองเป็นคนไร้ความสามารถหรือเสมือนไร้ความสามารถโดยคำสั่งของศาลก็ดี ใช้อำนาจปกครองเกี่ยวแก่ตัวผู้เยาว์โดยมิชอบก็ดี ประพฤติชั่วร้ายก็ดี ในกรณีเหล่านี้ศาลจะสั่งเอง หรือจะสั่งเมื่อญาติของผู้เยาว์หรืออัยการร้องขอให้ถอนอำนาจปกครองเสียบางส่วนหรือทั้งหมดก็ได้
ถ้าผู้ใช้อำนาจปกครองล้มละลายก็ดี หรือจัดการทรัพย์สินของผู้เยาว์ในทางที่ผิดจนอาจเป็นภัยก็ดี ศาลจะสั่งตามวิธีในวรรคหนึ่งให้ถอนอำนาจจัดการทรัพย์สินเสีย